Ziemia kryje wiele skarbów. Kruszce, rudy miedzi, złoto, srebro, no i węgiel. A gdzie węgiel, tam i kopalnie i górnicy.
Gdzie ulokować licznych pracowników? Jak przecież wiemy, mieszkań zawsze brakuje. A co dopiero w miejscu, które jeszcze do niedawna było niewielką osadą otoczoną lasami. Dla rodzin górników, hutników i innych ciężko pracujących mężczyzn powstawały familoki (od niemieckiego
Familien-Block, oznaczającego dom rodzinny), najczęściej z charakterystycznej, czerwonej cegły. Pierwsze familoki nie miały zbyt wielu udogodnień, brakowało w nich kanalizacji, ale było gdzie odpocząć, gdzie wychować dzieci, i do pracy było blisko.
W Rudzie Śląskiej trafiłam na zespół domów robotniczych, z których część została niedawno odnowiona.
Stare vs nowe
Główny cel wyprawy na Śląsk - festiwal filmów motocyklowych The Art of Ride w kinie Patria.
Na pewno zwróciliście uwagę na kolorowe parapety i futryny okien. Czerwone i zielone barwy były bardzo charakterystyczne dla górnośląskich familoków i jak widzicie, tradycja ta pozostała do dzisiaj, nawet
Wystarczy przejechać się pociągiem relacji Gliwice–Katowice, żeby je zobaczyć. Nadal łatwo je zauważyć, chociaż wiele z nich wymieniono na nowe – w plastikowych, płaskich ramach. Te oryginalne, czerwone, rzadziej zielone, są bardzo dobrze widoczne na tle ceglanych elewacji. Każde czyste, przesłonięte śnieżnobiałą firanką – okna familoków, obok sylwetek kopalnianych szybów, są chyba najbardziej charakterystycznym elementem śląskiego krajobrazu.
Co jest w nich takiego, że aż zakreślono je na czerwono niczym ważne słowa w tekście?
Okna istnieją na styku tego, co publiczne, i tego, co prywatne. Ten styk, a raczej granica jest na Śląsku bardzo wyraźna. Odzwierciedlają one to rozgraniczenie – mają za zadanie chronić to, co prywatne i intymne, przed tym, co publiczne i zewnętrzne, a jednocześnie wysyłają w świat informację, że za tymi czystymi oknami i białą firanką mieszkają „porządni ludzie”.
Katarzyna Nawratek i Krzysztof Nawratek, "Śląsk w czerwonych ramach"
miesięcznik Znak, styczeń 2012, nr 680
Tu na zdjęciu ulica Czarnoleśna, pozostałość po Czarnym Lesie, porastającym te tereny jeszcze na początku XIX wieku.
Nad rynkiem w Rudzie Śląskiej góruje neoromański kościół św. Pawła Apostoła. I akurat trafiliśmy na festiwal food trucków.
- Familoki w Czerwionce na blogu Belekaj
- 11 najbardziej klimatycznych osiedli robotniczych na Śląsku, opisanych na blogu Kołem się toczy
KOMENTARZE